Absurdism: หากโลกไร้ความหมาย เรายังควรลุกจากเตียงอยู่ไหม?
เคยมีช่วงเวลาไหมที่คุณตื่นขึ้นมาแล้วถามตัวเองว่า “ทำไมต้องทำแบบนี้ทุกวัน?” หรือ “ชีวิตคืออะไรกันแน่?” ถ้าเคย ยินดีต้อนรับสู่โลกของ Absurdism ปรัชญาที่อาจจะอธิบายความรู้สึกของคุณได้ดีที่สุด
Absurdism คืออะไร?
Absurdism หรือ “ปรัชญาแห่งความไร้สาระ” เป็นแนวคิดทางปรัชญาที่เชื่อว่าชีวิตมนุษย์นั้นเต็มไปด้วยความไร้สาระและไร้จุดหมาย แต่แทนที่จะหมดหวังหรือหนีหายไป Absurdist กลับเลือกที่จะยอมรับความไร้สาระนี้และมีชีวิตอยู่ต่อไป
ลองนึกภาพคุณกำลังยืนอยู่ในห้างสรรพสินค้าขนาดใหญ่ที่ไม่มีป้ายบอกทาง ไม่มีแผนที่ และไม่มีใครรู้ว่าจะไปไหน คุณสามารถเลือกได้ว่าจะนั่งร้องไห้ หรือจะเดินไปเรื่อยๆ พร้อมกับยิ้มและสนุกกับการเดินทางนั้น Absurdism เลือกทางหลัง
สิ่งสำคัญของ Absurdism คือการ “กบฏ” (Revolt) ต่อความไร้สาระ โดยไม่พยายามหาคำตอบที่ไม่มีอยู่จริง แต่เลือกที่จะใช้ชีวิตอย่างเต็มที่ทั้งๆ ที่รู้ว่ามันไร้ความหมาย
จุดเริ่มต้นที่ทำให้โลกรู้จัก Absurdism
Absurdism เริ่มเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายในช่วงศตวรรษที่ 20 หลังจากสงครามโลกครั้งที่สอง เมื่อมนุษยชาติเผชิญกับความหายนะและความรุนแรงที่ไร้เหตุผล คนเริ่มตั้งคำถามกับความหมายของชีวิตมากขึ้น
แต่ตัวขับเคลื่อนหลักที่ทำให้ Absurdism กลายเป็นกระแสคือ Albert Camus นักเขียนและนักปรัชญาชาวฝรั่งเศส ที่ได้รับรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรมในปี 1957 Camus ไม่เพียงแค่เขียนเรียงความเชิงปรัชญา แต่เขายังถ่ายทอดแนวคิดนี้ผ่านนวนิยายและบทละครที่สามารถเข้าถึงคนทั่วไปได้
สิ่งที่ทำให้ Absurdism แตกต่างจากปรัชญาอื่นๆ คือมันไม่พยายามให้คำตอบ หรือ “รักษา” ความรู้สึกสูญเปล่าของมนุษย์ แต่เรียกร้องให้เราอยู่กับมันอย่างภาคภูมิ
The Stranger: หนังสือที่เปลี่ยนวิธีมองโลก
The Stranger หรือ L’Étranger ในภาษาฝรั่งเศส (แปลเป็นไทยว่า “คนแปลกหน้า”) เป็นนวนิยายเรื่องแรกของ Albert Camus ที่ตีพิมพ์ในปี 1942 และกลายเป็นผลงานสำคัญที่แสดงให้เห็นแก่นแท้ของ Absurdism
เรื่องราวติดตาม Meursault ชายหนุ่มที่ดูเหมือนจะไม่มีอารมณ์ความรู้สึกตามปกติ เขาไม่ร้องไห้ในงานศพของแม่ ไม่แสดงความรักต่อคนรัก และในที่สุดก็ฆ่าคนโดยไม่มีเหตุผลที่ชัดเจน แต่สิ่งที่น่าสนใจคือ Meursault ไม่พยายามหาข้อแก้ตัวหรือความหมายให้กับการกระทำของเขา
ผ่านตัวละคร Meursault, Camus แสดงให้เห็นว่าการใช้ชีวิตตามความคาดหวังของสังคม หรือการปฏิบัติตามพิธีกรรมต่างๆ อาจเป็นเพียงการแสดงที่ไร้ความหมาย คนเราอาจจะซื่อสัตย์กับตัวเองมากกว่าถ้าไม่ทำตามบรรทัดฐานที่สังคมกำหนดมาให้
หนังสือเล่มนี้ไม่ได้สอนให้เราเป็นคนไร้อารมณ์ แต่เป็นการเปิดมุมมองใหม่ว่าความหมายของชีวิตไม่จำเป็นต้องมาจากภายนอก แต่เป็นสิ่งที่เราต้องสร้างขึ้นเอง
เรากำลังมีแนวคิดแบบนี้อยู่ไหม?
หากมองรอบตัว เราอาจพบว่า Absurdism มีอยู่ในชีวิตประจำวันมากกว่าที่คิด โดยเฉพาะในยุคโซเชียลมีเดียและความเร่งรีบของชีวิตสมัยใหม่ ลองสังเกตดูว่า
- เรากดถูกใจโพสต์คนอื่นโดยไม่รู้ว่าทำไม
- เราทำงานที่บางครั้งรู้สึกไร้ความหมาย แต่ก็ยังทำต่อไป
- เราซื้อของที่ไม่จำเป็น เพื่อความสุขชั่วคราว
- เราเล่าเรื่องเดิมๆ กับเพื่อนร่วมงานทุกวันจันทร์
คนรุ่นใหม่หลายคนใช้คำว่า “whatever” หรือ “ช่างมัน” เป็นประจำ ซึ่งในระดับหนึ่งสะท้อนทัศนคติแบบ Absurdist ที่ไม่พยายามหาเหตุผลสำหรับทุกสิ่ง การเสพ Memes และ humor บนอินเทอร์เน็ตก็เป็นอีกตัวอย่างที่เห็นได้ชัด เพราะเรากำลังหาความสนุกจากสิ่งที่ไร้สาระ
ผิดไหมที่เป็น Absurdist?
คำตอบคือ: ไม่ผิด
Absurdism ไม่ใช่ปรัชญาที่สอนให้คนเป็นคนเลวหรือไม่สนใจอะไร แต่เป็นการยอมรับความจริงที่ว่าชีวิตนั้นซับซ้อนและเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน แทนที่จะเครียดหาคำตอบที่อาจไม่มีอยู่จริง เราสามารถเลือกที่จะใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่าได้
อย่างไรก็ตาม สิ่งสำคัญคือการรู้จัก สมดุล การเป็น Absurdist ไม่ได้หมายความว่าเราจะไม่รับผิดชอบต่อการกระทำของตัวเอง หรือไม่แคร์คนรอบข้าง แต่เป็นการเลือกว่าจะให้ความสำคัญกับอะไร และไม่ต้องกังวลกับสิ่งที่เราควบคุมไม่ได้
Albert Camus เองก็เป็นคนที่ต่อสู้เพื่อสิ่งที่เขาเชื่อ เขาเป็น activist ที่ต่อต้านระบอบเผด็จการ แสดงให้เห็นว่าการยอมรับความไร้สาระของชีวิตไม่ได้ทำให้เราไม่มีหลักการ
ในที่สุด Absurdism อาจเป็นเพียงเครื่องมือหนึ่งที่ช่วยให้เราเข้าใจตัวเองและโลกรอบตัวได้ดีขึ้น มันไม่ได้ให้คำตอบสำเร็จรูป แต่เปิดพื้นที่ให้เราได้คิดและเลือกวิธีใช้ชีวิตที่เหมาะกับตัวเรา
หากคุณรู้สึกว่าบางครั้งชีวิตดูไร้สาระ อย่าพึ่งรีบกังวล บางทีนั่นอาจเป็นจุดเริ่มต้นของการค้นหาความหมายแบบใหม่ที่เป็นของคุณเองก็ได้
RELATED POSTS
