Dunning-Kruger Effect: ยิ่งรู้น้อย ยิ่งคิดว่าตัวเองเก่ง

เคยสังเกตไหมว่าบางคนที่รู้แค่นิดเดียวแต่ชอบพูดเหมือนรู้ทุกอย่าง? หรือบางคนที่เพิ่งเรียนรู้อะไรใหม่ได้นิดเดียว แล้วก็ชอบมาสอนคนอื่น สิ่งนี้เรียกว่า “Dunning-Kruger Effect”

Dunning-Kruger Effect คือปรากฏการณ์ทางจิตวิทยาที่คนที่มีความรู้น้อยหรือทักษะต่ำในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง กลับประเมินความสามารถของตัวเองสูงเกินไป ง่าย ๆ ก็คือ “ยิ่งรู้น้อย ยิ่งคิดว่าตัวเองเก่ง” นั่นเอง

ปรากฏการณ์ปล้นธนาคาร

นักจิตวิทยาชื่อ David Dunning และ Justin Kruger ได้ทำการวิจัยเรื่องนี้ในปี 1999 ผลการวิจัยพบว่าคนที่ได้คะแนนต่ำในการทดสอบต่าง ๆ มักจะคิดว่าตัวเองทำได้ดีกว่าที่เป็นจริง

มีเคสน่าสนใจมาก ในปี 1995 มีชายคนหนึ่งชื่อ McArthur Wheeler ไปปล้นธนาคารถึง 2 แห่งในวันเดียว แต่ที่แปลกคือ เขาไม่ได้สวมหน้ากากหรือปิดบังใบหน้าอะไรเลย เขาแค่ทาน้ำมะนาวที่หน้าแล้วคิดว่ากล้องวงจรปิดจะจับภาพเขาไม่ได้ 5555

Wheeler เชื่อว่าการทาน้ำมะนาวที่หน้าจะทำให้เขาล่องหนจากกล้องวงจรปิดได้ แน่นอนว่าเขาถูกจับได้ในไม่กี่ชั่วโมง และเมื่อตำรวจแสดงภาพจากกล้องวงจรปิดให้ดู เขาก็ตกใจมาก เหตุการณ์นี้เป็นแรงบันดาลใจให้ Dunning และ Kruger เริ่มศึกษาว่าทำไมคนที่ขาดความรู้ถึงมักมั่นใจในสิ่งที่ผิด

มั่นใจในสิ่งที่ไม่รู้

ผมเชื่อว่าหลายคนคงเคยเจอแบบนี้ มีเพื่อนที่เพิ่งซื้อหุ้นได้ 2-3 เดือน แล้วก็มาสอนว่าหุ้นตัวไหนดี วิธีเล่นยังไง เหมือนเป็นนักลงทุนมืออาชีพ ทั้งที่ยังไม่เคยผ่านช่วงขาลงมาเลย หรือบางคนที่ดู YouTube สอนทำอาหารแค่ 2-3 คลิป ก็มาบอกเพื่อนว่าอยากเปิดร้านอาหาร 5555

เหตุผลหลักมาจากการที่เขาไม่รู้ว่าตัวเองไม่รู้ หรือที่เรียกว่า “ไม่รู้ในสิ่งที่ไม่รู้” เมื่อเราเพิ่งเรียนรู้อะไรใหม่ ๆ เราจะรู้สึกว่าเราเข้าใจแล้ว แต่จริง ๆ แล้วเราเพิ่งรู้จักเรื่องนั้น ๆ เป็นครั้งแรก เพราะคนที่รู้น้อยไม่มีเครื่องมือในการประเมินความสามารถของตัวเองได้อย่างถูกต้อง

ในที่ทำงาน เราอาจเจอเพื่อนร่วมงานที่เพิ่งเข้ามาใหม่แต่ชอบให้ความเห็นเรื่องทุกอย่าง โดยไม่รู้ตัวว่าตัวเองยังไม่เข้าใจบริบทของงาน ในโซเชียลมีเดีย เราเจอคนที่อ่านข่าวแค่หัวข้อแล้วมาคอมเมนต์ยาว ๆ เหมือนเป็นผู้เชี่ยวชาญ ในการลงทุน มีคนเยอะที่คิดว่าการเล่นหุ้นหรือคริปโตง่าย ๆ แล้วก็เอาเงินเก็บมาเสี่ยงหมด

อย่าเป็นเหยื่อ Dunning-Kruger Effect

การตัดสินใจที่ผิดพลาดเหล่านี้ส่วนใหญ่เกิดจากการประเมินความสามารถของตัวเองผิด อ เป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นกับทุกคน การรู้เรื่องนี้จะช่วยให้เราระมัดระวังมากขึ้น ไม่ประเมินตัวเองสูงเกินไป และเปิดใจเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง

แล้วคุณล่ะ เคยสังเกตตัวเองไหมว่าเคยมั่นใจเกินไปในเรื่องที่จริง ๆ แล้วรู้แค่ผิวเผิน?

ยิ่งรู้น้อย ยิ่งคิดว่าตัวเองเก่ง

- Read Again and Agian

OTHER BOOKS

DETECTIVE

ฆาตกรมนุษย์กบกับศพปริศนา: จุดเริ่มต้นของ 'บุรุษกบ'

ผมได้ยินชื่อหนังสือ ฆาตกรมนุษย์กบกับศพปริศนา มานานแล้ว มีคนบอกว่ามันโหด พอเห็นหน้าปกกลับดูธรรมดาจนน่าสงสัย...

LITERATURE

The Catcher in the Rye: ผจญภัยในโลกที่สุดแสนจะ "Phony"

ผมอยากชวนทุกคนมาคุยเรื่องหนังสือที่คงจะทำให้หลายคนนึกถึงตัวเองในช่วงวัยรุ่น หนังสือที่ออกมาตั้งแต่ปี...

มีแต่ปลาทองเท่านั้นที่รู้ Akamatsu Riichi

DETECTIVE

มีแต่ปลาทองเท่านั้นที่รู้: ราโชมอนในโลกทุนนิยม

รู้ไหมครับว่าปลาทองรันชู (Ranchu) ไม่ได้แค่น่ารักอย่างเดียว แต่มันมีประวัติยาวนานและเป็นที่รักของคนญี่ปุ่นมาตั้งแต่ยุคเอโดะ...

MYSTERY

เกาะผีดุ: ตำนานสาวชุดแดง 'อิมาโจะ' แห่งเกาะต้องสาป

ผมเริ่มอ่าน เกาะผีดุ ด้วยความรู้สึกว่า เออ มันก็คงเป็นนิยายผีทั่วไปที่มีเกาะ มีคำสาป มีหญิงชุดแดง แต่ไม่ครับ...

DETECTIVE

คดีฆาตกรรมนกกระเรียนพันตัว: ความจริงที่ซ่อนอยู่ในกระเพาะ

หากยอดนักสืบจิ๋วโคนันมาเจอคดีนี้ ผมเชื่อว่าเขาคงต้องร้องออกมาว่า อะไรกันวะเนี่ย เพราะนี่คือคดีฆาตกรรมที่มีจุดเริ่มต้นแปลกประหลาดที่สุดเท่าที่ผมเคยอ่านมา...

DETECTIVE

บ้านวิกลคนประหลาด 2: ความผิดปกติที่ซ่อนอยู่ใต้แปลนบ้าน

หากคุณเคยอ่าน บ้านวิกลคนประหลาด เล่มแรก แล้วรู้สึกติดใจในความหลอนที่มาในรูปแบบใหม่ นี่คือข่าวดีเพราะเล่มที่สองได้กลับมาอีกครั้งพร้อมความซับซ้อนที่เข้มข้นยิ่งกว่าเดิมด้วยจำนวนหน้าที่มากถึงกว่า...